Nasz patron

Wojciech Bogusławski (herbu Świnka, ps. i krypt.: Autor „Fraskatanki”) urodził się 9 kwietnia 1757 roku w Glinnie pod Poznaniem. Był synem Leopolda, rejenta ziemskiego i Anny z Linowskich.

W latach 1762 – 1774 kształcił się w konwikcie pijarskim w Warszawie, w Akademii Krakowskiej oraz w Szkołach Nowodworskich. Od 1774 do 1775 przebywał na dworze biskupa krakowskiego – Kajetana Sołtyka. Uczestniczył tam w przedstawieniach amatorskiego teatru dworskiego. W latach 1775 – 1778 służył w gwardii narodowej. W 1778 roku związał się z zespołem Ludwika Montbruna, gdzie debiutował jako aktor, śpiewak operowy i autor dramatyczny- (libretto opery „Nędza uszczęśliwiona” do muzyki M. Kamieńskiego).

Po upadku zespołu Ludwika Montbruna 7 września 1779 roku Wojciech Bogusławski przeniósł się do zespołu Bizestiego. 25 listopada 1779 roku wziął udział w otwarciu nowego gmachu teatralnego na placu Krasińskich. W 1780 roku Wojciech Bogusławski wyjechał do Lwowa, gdzie przebywał półtora roku. W 1782 powrócił do Warszawy. Wojciech Bogusławski przez okres 30 lat, pełnił funkcję dyrektora teatru w Warszawie (1783 -1785, 1790 – 1794, 1799 – 1814), Wilnie (1785-1789) i we Lwowie (1795 – 1799). Powołał do życia scenę polską w kilku ośrodkach np. Poznaniu, Łowiczu, Kaliszu..

W lipcu 1800 roku Teatr Narodowy Wojciecha Bogusławskiego przybył do Kalisza. Cykl pierwszych spektakli zaprezentowano przed kaliską publicznością w szopie, znajdującej się w obrębie posesji szpitala miejskiego, przy tzw. Przedmieściu Warszawskim (obecnie skrzyżowanie pl. Kilińskiego i ul. Babinnej). W roku następnym pod osobistym kierunkiem Wojciecha Bogusławskiego wystawiono pierwszy w Kaliszu budynek teatralny z drewna i muru pruskiego.. Po rozbiórce w 1817 roku istniejącego obiektu teatralnego, przedstawienia w latach następnych odbywały się w Hotelu Polskim. W 1823 roku Wojciech Bogusławski po raz ostatni przyjechał do Kalisza, a 20 listopada 1827 roku po raz ostatni ukazał się na scenie. Zmarł w Warszawie 23 lipca 1829 roku. Pochowany został na Powązkach.

Wojciech Bogusławski w trosce o atrakcyjny repertuar w języku polskim, po utracie przez kraj niepodległości napisał około 80 utworów. W większości były to przekłady i przeróbki z literatury powszechnej. Największą popularność zdobyła opera komiczna „Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale” (1794) z muzyką Jana Stefaniego (1746-1829). Spośród innych utworów na uwagę zasługują: „Henryk VI na łowach” (1792), „Spazmy modne, czyli tegowieczne małżeństwo” (1797). Bogusławski wprowadził na scenę polską dziełą Szekspira. „Hamleta” sam przełożył z adaptacji niemieckiej (1798).

Należy również nadmienić, iż Bogusławski wywarł duży wpływ na rozwój sztuki aktorskiej. Założył w Warszawie pierwszą polską szkołę dramatyczną (1811), wydał podręcznik gry aktorskiej „Dramaturgia” w dwóch częściach: I – „Nauka sztuki scenicznej”, II – „Mimika”. Swój dorobek pisarski zawarł w 12 tomach „Dzieł dramatycznych”, wśród których znalazł się jego pamiętnik „Dzieje Teatru Narodowego”.

Wybraliśmy Wojciecha Bogusławskiego na patrona naszej szkoły, gdyż był największą indywidualnością, wśród twórców teatru polskiego. Tworzył teatr pełniący ważną funkcję wychowawczo – obywatelską. Cieszył się u współczesnych ogromnym autorytetem i został nazwany „ojcem sceny narodowej”. Był tym, który udowodnił, że tworzenie w języku narodowym może dać całe bogactwo form językowych, pokazał, że możliwe jest ukazanie zmienności nastroju od żartu do poważnej zadumy. Potrafił doskonale ukazać świat przeżyć wewnętrznych, duchowych, osobistych nie zapominając o sprawach publicznych ogólnonarodowych. Dlatego też, chcielibyśmy naszym uczniom wpoić, wzorem Wojciech Bogusławskiego, odpowiedzialność za los swój, swojej rodziny, swojego środowiska i naszej Ojczyzny.

Historia pobytów Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu sięga 1800 roku, kiedy to w drodze powrotnej z występów w Poznaniu, na specjalne zaproszenie kaliskiego ziemiaństwa przybył do grodu nad Prosną. Z zaproszenia bardzo się ucieszył, bowiem jak podaje Kazimierz Stefański: żywi sentyment do miasta w bliskości którego mieli dawniej rodzice własność swoją (…) Tą własnością była, o kilkanaście kilometrów oddalona od Kalisza, wieś Sobótka w powiecie Pleszewskim. Niestety miasto nie dysponowało odpowiednim pomieszczeniem na występy znamienitych, warszawskich aktorów.

Z pomocą Bogusławskiemu przyszedł właściciel winiarni Piotr Moliński, który zasugerował zbudowanie prowizorycznego, drewnianego budynku i za zgodą pruskiej Kamery udało się w ciągu zaledwie dwu tygodni „sklecić” z desek. „Teatr” stanął na Warszawskim Przedmieściu na placu dzierżawionym od szpitala Świętego Ducha.

29 lipca „mistrz” wraz z zespołem stanął w Kaliszu i już 2 sierpnia licznie zgromadzona publiczność obejrzała komedię autorstwa Zieglera „Ton wielkiego świata”. Jednak występy w tej jak sam Bogusławski określił „nędznej budzie” nie satysfakcjonowały go, marzył bowiem o murowanym budynku teatru.

Wojciech Bogusławski próbował wydzierżawić, bądź odkupić teren wokół teatru niestety bezskutecznie. Nie rezygnował jednak i jak sam wspomina w „Dziejach Teatru Narodowego”: „Wyjechałem 1 września z nieodmiennym przedsięwzięciem postawienia na przyszły rok dogodniejszego teatru w tem mieście, w którem tak łaskawego doznawałem przyjęcia”. Rok później przyjechał ponownie i w kilkanaście dni, postawił nowy budynek.

Wojciech Bogusławski przyjeżdżał do Kalisza rokrocznie do 1805 roku. W latach 1806 – 1807, ze względu na niepewną sytuację polityczną w kraju, aktorzy nie opuszczali Warszawy. Jednak już od kolejnego roku wznowili występy w Kaliszu. Przedstawienia nie odbywały się w budynku teatru, który nie remontowany popadł w ruinę i groził zawaleniem. Ostatecznie został rozebrany w 1817 roku. Aktorzy grali w sali Hotelu Polskiego Ludwika Woeffela.

Ostatni raz Wojciech Bogusławski przyjechał do Kalisza latem 1823 roku i zagrał w komedii „Koszyk wiśni” rolę Fryderyka Wielkiego. Mieszkańcy Kalisza uczcili jego osobę, nadając okazałemu teatrowi Jego imię.